Danas se širom sveta obeležava Svetski dan čistog vazduha, kao podsetnik da je vazduh za nas uslov života i kao upozorenje na opasnost usled svakodnevnog prekomernog emitovanja štetnih materija u atmosferu.
Rezultati merenja zagađenja vazduha u našoj državi pokazuju da imamo najveće zagađenje u Evropi i jedno od najvećih na svetu, gde prednjači Beograd, koji se nalazi u top 10 najzagađenijih gradova u svetu. Prema istraživanjima, zagađenje vazduha najviše pogađa decu, trudnice, hronične bolesnike i starije osobe.
Kada je vazduh zagađen?
Ukoliko vazduh ima miris i boju, onda je zagađen, što znači da postoji veća koncentracija štetnih čestica u atmosferi. Kada se merenjem utvrdi da je došlo do povećanja nivoa sumpor-dioksida, azot-dioskida, ugljen-monoksida, prizemnog ozona i suspendovanih čestica PM 2.5 i PM 10, kao i koncentracija teških metala poput arsena, olova, kadijuma i nikla onda je vazduh zagađen. Najveća koncentracija ovih materija u vazduhu, prema merenjima, je u period od oktobra do aprila, posebno u mesecima kada je grejna sezona u jeku.
Koliko je zagađen vazduh opasan?
Izloženost aerozagađenju je povezana sa velikim brojem akutnih i hroničnih bolesti. Zagađenje vazduha može da izazove obične iritacije kao što su kašalj, suzenje i svrab u očima, ali i ozbiljne bolesti, pa čak i smrt. Zagađenost vazduha je, nakon pušenja, najčešći uzrok pojave karcinoma pluća. U danima visoke zagađenosti učestali su i moždani udari, pogoršanje kardiovaskularnih bolesti i različitog oštećenja centralnog nervnog sistema.
Šta su PM2.5 i PM10 čestice?
Reč je o suspendovanim česticama, odnosno čvrstoj materiji koja se nalazi u vazduhu. U pitanju su takozvane lebdeće čestice ili, kako se to često naziva – „sitna prašina“. Suspendovane čestice mogu biti prirodnog i antropogenog porekla. Antropogene nastaju kao posledica nekompletnog sagorevanja fosilnih goriva. Pre svega je reč o kućnim i individualnim ložištima gde se sagorevaju čvrsta goriva poput uglja i drva, ali i dizel motorima.
Šta Šapčani udišu?
U poslednje vreme dolazi do sve većeg broja ljudi koji su svesni potencijalnih opasnih efekata zagađenog vazduha po njihovo zdravlje, ali i zdravlje njihovih porodica. Pored povećanog drumskog saobraćaja, rada individualnih ložišta i toplana, paljenje strnjika, naši sugrađani imaju i problema sa industrijskim postrojenjima koja ispuštaju dim i otrovne čestice u vazduh koji svi udišemo. Pored toga, naši sugrađani nemaju dovoljno informacija o vazduhu koji udišu, jer su merenja koja vrši Zavod za javno zdravlje nedovoljna. Aplikacija xEco, koja korisnicima pruža informacije o koncentraciji zagađujućih materija u Srbiji pokazuje da je vazduh u Šapcu loš, veoma loš, ali i izuzetno loš. Situacija je alarmantna i u mnogim područjima uopšte nije preporučljivo boraviti napolju, pa čak ni otvarati prozore.
Izvor i foto: Centar za lokalna pitanja
